Bebeklerde Damak Yarığı, Yarık dudak ve damak deformitesi olarak bilinen hastalık ortalama binde bir doğumda yaşanan ve bebeğin gelişimi sırasında 8-12. Haftalarda görülebilecek gelişim bozukluğuna bağlı olarak ortaya çıkan anomali halidir.
Bu anomali ile doğan bebekte erken dönemde görülen en büyük sıkıntı bu bebeklerin beslenme zorluğuna nedeniyle gelişimlerinin yavaş olması ve sık sık solunum yolu enfeksiyonları yaşamalarıdır.
Bu anomali ekip yaklaşımıyla tamamen düzeltilebilir ve bu çocuklar tamamen normal bir hayat sürerler.
Bebeklerde damak yarığı sebepleri nelerdir?
Bebeklerde damak yarığının oluşumunda hem genetik faktörlerin hem de çevresel faktörlerin rol oynadığı görülmektedir. Ancak genetik faktörlerin payı %5-10'dur. Eğer ailede damak yarısı varsa bebekte de olma riski artmaktadır. Eğer ailede böyle bir hikâye yoksa yarık mutant genler ve kromozomal delesyonlarla birlikte izole genetik anomali ile meydana gelebilir. Çevresel faktörler yarık oluşumunda daha fazla rol oynarlar kortizon yüksek dozda gebe hayvanların yavrularında yarık dudak damak oluşumuna neden olabileceği gözlenmiştir. Annenin hamileliğin ilk 3 ayında geçireceği bir kızamıkçık enfeksiyonu, kortizonlu ilaç kullanmak, sigara içmek ve bazı vitamin eksiklikleri de yarık oluşumunda etkisi olmaktadır. Özetle yarık damak oluşumunda yarık damak oluşumunda ebeveynlerin pek çok durumda herhangi bir suçu yoktur.
Damak yarığı tedavisi nasıl yapılır?
Yarık damağın cerrahi müdahalesi yüz hatlarının anatomisini normalleştirmeyi hedef edinir.
Dudak hem kozmetik hem de fonksiyonel bir organ olduğu için sonuç da hem estetik hem de fonksiyonu oluşturmalıdır.
Operasyon yaşı
Cerrahi müdahale yaşı demektense aslında tedaviye başlamak için em iyi zaman dilimi demek daha doğru olur. Yarık dudak ve damaklı bebeklerin tedavisi doğumdan sonra ilk 2 günde başlar. Bazı doktorlar doğumdan sonraki ilk hafta içinde yarık damak operasyonunu yaparken bazı uzmanlar bu müdahaleyi çocuğun gelişimini de göz önüne alarak doğumdan sonraki ilk 6 ayda yaparlar.
Anne babaların bu konuda telaşlanmasına gerek yoktur. Deformite ne durumda olursa olsun bebek, doğumun hemen arkasından bir ortodontist tarafından değerlendirilmeli ve çeşitli ağız içi-dışı aletlerle normal yapının oluşumu sağlanmalıdır. Bu deformitenin sık görüldüğü bazı ülkelerde ameliyat öncesinde ortodonti tedavisi çok iyi uygulanırken maalesef ülkemizde uygulama bazı merkezlerde sağlanmaktadır. Ayrıca doğumun hemen ardından bu bebeklerde damak yarığı tanısı bir çocuk doktoru tarafından muayene edilerek ek bir bozukluk olup olmadığı kontrol edilmelidir. Bu arada aileye psikolojik destek verilmelidir. Bu bebeklerde emme fonksiyonu az olduğu için bebeğin beslenme şekli anlatılmalıdır.
Ameliyatın ilk hafta içinde yapılması biraz daha zordur. Çünkü bu dönemde bebek stabil değildir ve anestezi riskler taşır. Operasyon öncesinde bebeğin kilosunun artarak gelişmesi önemlidir. Gelişmesi iyi olmayan bebekde problem düzelene kadar ameliyat yapmamak en doğru çözümdür. Bebeğin ameliyat öncesi tahlilleri yapılarak kanama pıhtılaşma zamanı, hemoglobin, hematokrit gibi kan değerlerinin normal seviyelerde olduğunun kontrolü gerekir. Genel anestezi altında yapılabilmesi için bebeğin çok iyi bir şekilde ameliyata hazırlanması gerekir.
