Ağız içinde oluşan yaralar, ülser ya da aft olarak tanımlanır. Bu yaralar, damağı, dili, diş etlerini ve dudak kenarlarını olumsuz şekilde etkileyebilir. Nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, bir tür doku bozukluğu olarak ortaya çıkan yaralar beyaz, sarı veya gri renkte olabilir. Çoğu zaman birden fazla olarak görülen bu yaralar, erkeklerden çok kadınları olumsuz yönde etkiler ve her yaşta kişide görülebilir. Ağız içi damak yaraları genellikle herhangi bir müdahaleye gerek kalmadan 7-10 gün içinde kendiliğinden geçer. Ancak tekrarlama eğilimi vardır ve tekrarlayıp tekrarlamayacağı kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Ağız içi damak yaralarının nedenleri kesin olarak bilinmemekle birlikte, bazı etkenler yaraların oluşumunu tetikleyebilir. Diş macunları, tüketilen yiyecekler ve stres gibi faktörler bu yaraların oluşumunu tetikleyebilir.

Çok sıcak ya da soğuk yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi, sivri bir cismin damağı veya ağız içini zedelemesi yaralara yol açabilir.

Süt, fıstık, fındık, balık ve kabuklu deniz ürünleri gibi yiyecekler alerjiyi tetikleyerek ağız içi ve damakta yara oluşumuna yol açabilir. Ayrıca tarçın, çikolata, glüten, inek sütü, incir ve domates gibi yiyecekler de ağız içi yaralarına neden olabilir.

Helicobacter pylori olarak tanımlanan mide mikrobu, genelde B12 vitamini eksikliğiyle birlikte ağız içi ve damak yaralarına yol açar. Yaraların nedeni araştırılırken genelde bu etken atlanabilir. Yaralar bu mikrop nedeniyle oluşmuşsa ve tedavi edilmemişse yaralardan kurtulmak mümkün değildir.

Sigara içmek kadar sigarayı bırakmak da ağız içi damak yaralarına neden olabilir. Bu yaralar geçicidir ve belli bir süre sonra kendiliğinden ortadan kaybolur.

Bazı diş macunları ya da gargara suları ağız içi damak yaralarına yol açabilir.

Demir eksikliği ve bazı vitaminlerin eksikliği ağız içi damak yaralarını tetikler. Vitaminler; cilt sağlığını desteklemek, sinir sağlığını korumak, hormon üretimine katkıda bulunmak ve kan hücresi üretimine yardımcı olmak gibi önemli görevler üstlenir. Vitamin eksikliği, dengesiz ve kötü beslenme nedeniyle yaşanır ve bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Bağışıklık sisteminin zayıflaması da direkt olarak ağız içi damak yaralarına yol açabilir. Başka bir neden bulunamamışsa, kişi ağız içi damak yaralarından beslenme alışkanlıklarını gözden geçirerek kurtulabilir.

Hormonlarda yaşanan dengesizlikler, vücudun verdiği tepkilerden biri olarak ağız içi damak yaralarına yol açabilir. Özellikle adet dönemi ve ergenlik döneminde bu yaralara daha fazla rastlanabilir.

Stres, birçok soruna neden olabileceği gibi ağız içi damak yaralarına da neden olabilir. Özellikle kadınlarda adet dönemlerinde hormonal dengesizlikle beraber stres, yara oluşumunu tetikleyebilir.

Genetik yatkınlık, ağız içi damak yaralarında önemli bir rol oynar. Yapılan araştırmalara göre, aile içinde yara sorunu varsa diğer kişide gelişme olasılığı %35'tir.

Çölyak hastalığı, vücudun buğday, arpa ve çavdar gibi yiyeceklerde bulunan glütene verdiği tepki nedeniyle ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Karın ağrısı ve ağız içi damak yaraları, bu hastalığın en bilindik belirtileri arasındadır.

Ağız içi damak yaralarının tedavisi ve önlenmesi için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir:

Ağız içi damak yaraları genellikle zararsızdır ve kendi kendine geçer. Ancak yaralar sürekli tekrarlıyorsa veya şiddetliyse bir doktora başvurulması önerilir. Bu şekilde altta yatan ciddi bir sağlık sorunu olup olmadığı araştırılabilir ve uygun tedavi yöntemleri uygulanabilir.